‘Europese uitwisseling van gezondheidsgegevens moet altijd onder de juiste voorwaarden’
Het uitwisselen van gezondheidsgegevens moet makkelijker en sneller, maar wel onder de juiste voorwaarden. Dat stelt Bianca Rouwenhorst, directeur Informatiebeleid/CIO van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) op 6 april tijdens de technische briefing voor de Tweede Kamer over het Europees wetsvoorstel voor de European Health Data Space.
De European Health Data Space (EHDS) is een voorstel van de Europese Commissie om elektronische gezondheidsgegevens van burgers beschikbaar te stellen in zowel Nederland als andere EU-landen. Het doel voorstel heeft als doel de kwaliteit en de continuïteit van de zorg te vergroten. Rouwenhorst heeft onlangs tijdens een bezoek aan Spanje zelf ervaren dat haar elektronische gezondheidsgegevens niet beschikbaar waren voor haar Spaanse behandelend arts. Dat zorgde ervoor dat de arts onnodig medisch onderzoek moest uitvoeren, vertelt ze in de briefing.
Het wetsvoorstel voor de EHDS is onderdeel van een pakket aan maatregelen op Europese datavraagstukken en zorgstrategie. Het wetsvoorstel heeft als doel betere zorg te leveren aan burgers, zowel binnen Nederland als andere Europese lidstaten, licht Roger Lim, coördinerend beleidsmedewerker van VWS, de Kamerleden toe. Het voorstel stelt de burger centraal en geeft hen rechten waarmee zij meer controle en zeggenschap krijgen op het gebruik van de eigen elektronische gezondheidsgegevens (primair datagebruik). Ook bevat het voorstel maatregelen voor het veilig en efficiënt verwerken van gezondheidsdata voor secundair gebruik. Dat houdt in dat gezondheidsdata kan worden gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek, innovaties en beleid. Dit moet onder meer leiden tot de ontwikkeling van nieuwe behandelmethoden en geneesmiddelen stimuleren en daarmee de kwaliteit van de zorg verbeteren. Het voorstel moet voordelen bieden voor zowel de individuele burger als maatschappij als geheel.
De veilige uitwisseling van gegevens en het waarborgen van de privacy van burgers is de grootste zorg vanuit de Tweede Kamer. Rouwenhorst geeft aan dat deze thema’s juist voorop staan in het EHDS-voorstel. Zo bouwt het voorstel voort op de Algemene Verordening Gegevensverordening (AVG) en stelt het strenge eisen aan wie er wel of geen toegang krijgt tot de gezondheidsdata. Dit geldt zowel voor primair als tot secundair gebruik van data.
Lim benadrukt daarnaast dat de EHDS uitgaat van het decentraal opslaan van de elektronische gezondheidsgegevens bij de zorgverleners. Alleen wie toestemming heeft, mag die gegevens (beperkt) inzien. En wie die toestemming krijgt, ligt in de handen van de burger. Lim vergelijkt het Europese voorstel met een kijkdoos: “de benodigde elektronische gezondheidsgegevens zijn tijdelijk inzichtelijk voor de behandelend arts. Zodra de arts klaar is met de opgevraagde data en is uitgelogd worden alle elektronische gezondheidsgegevens verwijderd.” Bij secundair gebruik worden datasets geanonimiseerd of (onder striktere voorwaarden) gepseudonimiseerd beschikbaar gesteld en moet er eerst een vergunning worden aangevraagd voor het inzien van de datasets. Niemand kan dus zomaar bij deze gegevens.
Andere vragen van Kamerleden gingen onder andere over toezicht, handhaving en de inzet van secundair datagebruik bij pandemiebestrijding. Rouwenhorst en Lim geven aan dat het toezicht bij secundair datagebruik al begint aan de voorkant door te werken met vergunningen. Maar ook daarna is er doorlopend toezicht of het doel van het gebruik nog valt binnen de afgegeven vergunning. Verder geeft Lim aan dat er in de coronaperiode juist veel behoefte was aan beschikbare Europese gezondheidsdata, onder andere voor pandemiebestrijding en onderzoek naar long COVID.
Kijk hier de technische briefing terug: European Health Data Space | Debat Gemist (tweedekamer.nl)
Meer weten? Praat mee over het EHDS-voorstel op de online community.