Landelijk Dekkend Netwerk

Wat is het landelijk dekkend netwerk?

Het landelijk dekkend netwerk is een overkoepelende term. Hieronder valt ten eerste een landelijk dekkend netwerk van infrastructuren, dat zorgaanbieders met elkaar verbindt voor het uitwisselen en beschikbaar stellen van gezondheidsgegevens. Dit kun je zien als het asfalt van een weggennet, dat nodig is om te zorgen dat gegevens van A naar B komen.

Maar voor een goede verbinding via een wegennet moeten er ook duidelijke verkeersregels zijn. Er is bewegwijzering nodig. En niet elk voertuig mag op ieder stuk asfalt rijden - een fiets mag bijvoorbeeld niet op de snelweg.

Daarom hoort bij een landelijk dekkend netwerk ook een landelijk vertrouwensstelsel. Met technische, organisatorische en juridische afspraken die nodig zijn om te zorgen dat burgers en zorgverleners kunnen vertrouwen op de data en op het veilige en verantwoorde gebruik ervan. Zie dit als de verkeersregels: afspraken die je met elkaar maakt om veilig en vertrouwd over de weg te kunnen.

En als derde zijn generieke functies nodig. Sets van afspraken, standaarden en voorzieningen om de juiste gegevens op het juiste moment op de juiste plek te krijgen. Zoals voor identificatie, authenticatie en autorisatie en adressering. Vergelijk het met kentekenregistratie, rijbewijzen, verkeersborden en bewegwijzering.

Waarom een landelijk dekkend netwerk?

Zorgverlening vindt steeds vaker plaats in een netwerk van meerdere partijen. Om deze netwerkzorg / geïntegreerde zorg te kunnen bieden, is het belangrijk dat data situationeel beschikbaar zijn: in bepaalde situaties is bepaalde relevante data nodig en dit laat zich niet op voorhand voorspellen. Het zorgnetwerk moet daarom beter ondersteund worden met snelle en veilige gegevensuitwisseling en – uiteindelijk – databeschikbaarheid.

Tegelijkertijd groeit ook de behoefte aan data voor secundaire doeleinden, zoals wetenschappelijk onderzoek en de inzet van AI in de zorg. Ook hiervoor is databeschikbaarheid belangrijk.

Burgers kunnen in dit netwerk toestemming geven voor het uitwisselen van gezondheidsgegevens. En zij kunnen deze gegevens ook zelf raadplegen met een Persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) of in Mijn Gezondheidsomgeving (MGO).

Uitgangspunten bij het realiseren van een landelijk dekkend netwerk

Met de Nationale visie en strategie voor het gezondheidsinformatiestelsel (NVS) werken we toe naar databeschikbaarheid in 2035 voor burgers, zorgverleners en de wetenschap. In alle fases van de NVS – in de NVS plateaus genoemd – zijn een landelijk dekkend netwerk van infrastructuren, landelijk gebruik van generieke functies en vertrouwensafspraken nodig, afgestemd op de specifieke zorgbehoefte en de zorg van dat moment.

Om te voldoen aan de steeds zwaardere eisen rondom vertrouwelijkheid en beschikbaarheid en om de standaardisatie van taal en techniek in de zorg te bevorderen, gelden bij alle stappen die we zetten richting een landelijk dekkend netwerk de volgende uitgangspunten:

• Privacy en security by design: privacy en gegevensbeveiliging worden al bij de ontwikkeling van functionaliteit voor het landelijk dekkend netwerk meegenomen in het ontwerp.
• Een hoge mate van opensourcewerken: door in openbaarheid vrij toegankelijke software en code te ontwikkelen, wordt het risico op leveranciersafhankelijkheid zoveel mogelijk voorkomen.
• De mogelijkheid tot schaalbaarheid zodat functionaliteit later opgeschaald kan worden naar landelijk gebruik.
• De mogelijkheid van inbeheername door een publieke organisatie, zodat beschikbaarheid van data geen verdienmodel wordt.
• De brede toepasbaarheid van het landelijk dekkend netwerk over het gehele zorg- en welzijnsdomein en ook voor secundair gebruik.
• Data worden zoveel mogelijk opgeslagen bij de bron. Altijd onder verantwoordelijkheid en invloedssfeer van de bronhouder.

De realisatie van het landelijk dekkend netwerk

Meerjarig financiering geregeld
VWS heeft op haar begroting voor meerdere jaren geld gereserveerd voor de realisatie van het landelijk dekkend netwerk.

Transitieplan met stappen richting landelijk dekkend netwerk van infrastructuren
Ook heeft VWS een transitieplan opgesteld, met daarin de eerste stappen richting het netwerk van infrastructuren, als onderdeel van het landelijk dekkend netwerk. Hierbij valt te denken aan het opzetten van een communicatienetwerk, dat bestaande infrastructuren met elkaar verbindt. En aan de eerste stappen naar databeschikbaarheid. Het plan geeft partijen in zorg en ICT duidelijkheid over de activiteiten en resultaten die de komende periode verwacht worden, zodat zij hier bij hun eigen activiteiten en investeringen rekening mee kunnen houden.

Alle vertrouwensafspraken op één plek
Om de versnippering van vertrouwensafspraken te verminderen, heeft VWS verder het Twiin Afsprakenstelsel gekozen als dé centrale plek voor de vastlegging van geharmoniseerde en gestandaardiseerde vertrouwensafspraken in de zorg. In de loop van 2025 werkt VWS toe naar een eerste versie van Twiin-als-LVS. Twin-als-LVS gaat een set aan technische, organisatorische en juridische afspraken bevatten die samen het vertrouwen in gegevensuitwisseling en databeschikbaarheid faciliteren.

Samen richting databeschikbaarheid met Stichting CumuluZ Zorgdata
Om sneller landelijke gegevensuitwisseling en databeschikbaarheid te bereiken, zet VWS verder in op  een non-concurrentiele data-integratiefunctionaliteit. Deze functionaliteit gaat het mogelijk maken om gezondheidsgegevens uit verschillende bronnen samen te brengen tot één samenhangend geheel. Hierbij is het CumuluZ-concept als basis gekozen. De CumuluZ-coalitie – die bestaat uit NFU, NVZ, ActiZ, Santeon, mProve, LHV, InEen, NHG en de Nederlandse ggz – is georganiseerd in de Stichting CumuluZ Zorgdata (CumuluZ). Hiermee hebben de partijen hun krachten gebundeld om optimaal te kunnen werken aan beschikbaarheid van gezondheidsdata voor zorg en ondersteuning. De stichting krijgt 11 miljoen euro subsidie voor de komende twee jaar.

Landelijke implementatie generieke functies
Voor de generieke functies identificatie & authenticatie, autorisatie, toestemmingen, lokalisatie en adressering, zijn de inrichtingskeuzes met partijen in het zorgveld uitgewerkt. Voor de langere termijn onderzoekt VWS nu hoe (onderdelen van) de generieke functies verplicht gesteld kunnen worden. 2025 zal verder in het teken staan van de voorbereidingen voor landelijke implementatie van de generieke functies, zoals vastgelegd in het Integraal Zorgakkoord (IZA).

Meer informatie

Wil je regelmatig updates ontvangen over het landelijk dekkend netwerk, vertrouwensafspraken in de zorg of de generieke functies? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief.

Archief

De informatie op deze website wordt regelmatig geschoond. Op zoek naar eerdere (nieuws)berichten? Bekijk onze archieven via datavoorgezondheid.nl en gegevensuitwisselingindezorg.nl (tot oktober 2024).