“Blijf verbinden: eenheid van taal en techniek bereiken we alleen samen”
Deze week praten we in onze interviewreeks over eenheid van taal en techniek met niemand minder dan Diederik Gommers, de misschien wel bekendste dokter van Nederland. Intensivist Gommers is hoofd van de afdeling Intensive Care bij het Erasmus MC in Rotterdam, en zette zich in coronatijd volop in om de wetenschap over het coronavirus toegankelijk te maken voor een breed publiek. In die periode werd hij zich ook meer dan ooit bewust van de noodzaak van eenheid van taal en techniek in de zorg.
Hoe kom je in je werk in aanraking met eenheid van taal en techniek?
“De coronapandemie maakte in een klap zichtbaar wat de desastreuze gevolgen zijn van het personeelstekort in de zorg. Dat personeelstekort gaat de komende jaren alleen maar toenemen en daar moeten we dus wat mee.
Toen ik nadacht over een oplossing, kwam ik al snel op de vraag hoe we onze zorgprocessen anders en meer datagedreven kunnen inrichten.
Want stel dat je als IC-verpleegkundige met hulp van een goed AI-predictiemodel kan zien dat er bij een patiënt de komende tijd geen bloeddrukdaling gaat plaatsvinden? Of dat je als IC-unit kan voorspellen of opname wel zin heeft, zodat je strenger kunt zijn aan de poort? Dan ben je als verpleegkundige, als IC-unit, echt ‘in control’ en lever je alleen zorg die kwaliteit van leven oplevert.
Het probleem was alleen dat we als ziekenhuis wel heel veel data hebben, maar dat die data niet netjes waren opgeslagen. Daarom richtten we op een zeker moment de ‘Datahub Erasmus MC’ op. Met allemaal mensen van verschillende pluimage. Om dataonderzoek te doen, maar ook om echt samen met de verpleegkundigen en dokters die predictiemodellen te ontwikkelen.
Vanuit die datahub werd ik er erop gewezen dat onze data van onvoldoende kwaliteit zijn om goed uit te kunnen wisselen en om betrouwbare predictiemodellen te maken. Daar schrok ik wel van. En het deed me inzien dat we echt afspraken moeten maken over hoe we data kwalitatief goed en met eenheid van taal en techniek vastleggen.”
Je geeft het mooi weer: eenheid van taal en techniek is een voorwaarde voor gegevensuitwisseling en databeschikbaarheid, voor primair en secundair gebruik. Welke uitdagingen en kansen zie je als het om standaardisatie gaat?
“Het liefst zou ik de mensen van de datahub nu al aan het werk zetten, zodat ik over een jaar of 3 zo’n goed model heb dat ik tegen een patiënt en de familie stellig kan zeggen: IC-opname heeft geen – of juist wel – meerwaarde. Maar daarvoor moeten we nu dus eerst even op de handen zitten om die datakwaliteit en standaardisatie op orde te krijgen.
Maar de belangrijkste uitdaging is wat mij betreft nog de financiering. ICT-wijzigingen zijn heel kostbaar. En ICT-investeringen betalen zich vaak pas na jaren terug. Onze financiering, met verzekeringsgeld, is niet op dit voortschrijdend inzicht ingesteld. Dat maakt het lastig om mensen op de werkvloer in investeringen in bijvoorbeeld eenheid van taal en techniek enthousiast te maken.”
Zie je hierin een rol weggelegd voor VWS?
“Ik denk dat het in elk geval belangrijk is dat VWS over het vraagstuk van de financiering meedenkt. Hoe zorgen we dat we als ziekenhuizen nu investeringen kunnen doen, waarvan we de resultaten pas over een paar jaar zullen terugzien? Ik weet wel dat er bijvoorbeeld vanuit het Integraal Zorgakkoord investeringen worden gedaan, maar dat staat heel ver van onze zorgpraktijk af.
Verder ben ik heel blij dat VWS aan de lat staat voor datakwaliteit en eenheid van taal en techniek. Maar ik mis nog wel de doorvertaling van de VWS-aanpak naar onze zorgpraktijk. En een betere terugkoppeling over wat er onder andere op het vlak van standaardisatie gebeurt en gaat gebeuren: ‘Beste dokters en verpleegkundigen, in 2025 gebeurt dit en in 2026 dit en dat houdt in dat je nu al dit en dit kan doen.’ Nu proberen we het vaak toch nog ‘houtje-touwtje’ met de eigen ICT-afdeling op te lossen, maar dat gaat gewoon niet snel genoeg.”
Hoe zie jij eenheid van taal en techniek in de ziekenhuiszorg in de toekomst graag voor je?
“Mijn droombeeld is dat we als ziekenhuizen alle data van alle IC’s kunnen en mogen gebruiken voor het maken van goede modellen. En dat we die modellen behalve met data over het ziektebeeld van patiënten, ook kunnen vullen met data over bijvoorbeeld hun klinische omgeving. Want dat volledige beeld maakt het mogelijk te bepalen of je als IC-unit nog wel goed bezig bent. Voor passende zorg is eenduidige data van hoge kwaliteit onmisbaar.”
Heb je nog tips voor VWS?
"Het aantal IC-bedden neemt door het tekort aan personeel nu al met de dag af. En als je naar de tabellen kijkt, zie je dat het tekort aan zorgpersoneel van 50.000 nu gaat groeien naar ten minste 150.000 rond 2030. Dit probleem lossen we alleen maar samen op. Mijn tip voor VWS is daarom: blijf mensen met hart voor eenheid van taal en techniek – en andere onderwerpen rondom de digitale transformatie van de zorg – samenbrengen en verbinden, bijvoorbeeld op congressen en in werkgroepen.
En nog een tip: doe verschillende pilots en staar je niet blind op één oplossing of project. Vergelijk mogelijke oplossingen met elkaar, kijk wat het beste werkt en leer daarvan en van elkaar."